Aktivni odmor

Blizu plaže Čanj se nalazi olupina italijanskog vojnog aviona, pogođenog za vrijeme Drugog svjetskog rata. Dobro su očuvana oba krila i dva motora, a rep aviona je stradao u eksploziji. Dubina lokacije je 54 m, a vidljivost je odlična.

Nalazi se nadomak Čanja, u pijesku na dnu dubine 54 metra, gdje je još uvijek stanište desetinama jastoga i pagrova. Ovu olupinu je dosad posjetio mali broj ronilaca, okupljenih na specijalizovanom ronilačkom brodu ,,Down under“. Nedavno je utvrđeno da je riječ o njemačkom dvomotornom srednjem bombarderu iz II svjetskog rata “junkers ju 88“ koji je opsluživala četvoročlana posada. Vide mu se jasno oba krila bez oznaka, dugačka 5-6 metara, jedno je žute boje, kao i dva motora. Propeleri se ne vide, izuzev malog dijela elise. Kuriozitet je da je avion ostao čitav, da se nije raspao, pa se pretpostavlja da je prije potonuća pilot uspio da spusti avion na morsku površinu. Avion je na velikoj dubini i dostupan samo veoma iskusnim, tehnički opremljenim roniocima – rekreativni i ronioci ispod ,,tri zvjezdice“ ne treba ni da pomišljaju na obilazak aviona, jer je dubina opasna. Barsko podmorje krije još nekoliko atraktivnih hidroarheoloških lokaliteta koji su na veoma velikim dubinama. Riječ je o amforištima iz III v. p. n. e. i II v. p. n. e. kao i o potopljenom jedrenjaku iz 18. vijeka sa dva pramčana topa, koji se nalazi ispred Bigovice. Od novijih nalazišta, duboko pod vodom nalaze se američki bombarder B-25, te po jedan njemački ,,meseršmit“ ME109 i jedan britanski ,,spitfajer“, oboreni u II svjetskom ratu nadomak Bara.

U okolini barskog podmorja još su interesanti greben Kraljevskog zaliva, koji je odličan za početnike i pećina Mikovića, dugačka 150 m, koja se završava dijelom van vode i ukrašena je crvenim stalaktitima. Nalazi se na južnoj strani poluostrva Volujica, blizu uvale Bigovica. Prema navodima srećnika koji su je posjetili, to je najbolja pećina za turističko ronjenje u Crnoj Gori. Ulaz u samu špilju sa južne strane je na dubini 7 do 8 metara. Neposredno po ulazu u špilju ona se grana u dva pravca. Na desnom pravcu špilja se proteže kroz niz lavirinata u kojima vlada veoma slaba vidljivost i dosta su tijesni. Lijeva strana špilje je prostranija i pogodnija za ronjenje. Čitava dužina lijeve strane špilje je obilježena čeličnom sajlom koja je dobar putokaz do kraja špilje. Na samom kraju je sifon u koji se ulijeva slatka i hladna voda i tvori jezero. Dobila je ime po legendarnom Miki Munji, Miodragu Mitkoviću, građevinskom inženjeru i roniocu.

Hidroarheološki lokalitet Bigovica, iz antičkog perioda, nalazi se u neposrednoj blizini barske luke. Riječ je o prirodnoj uvali koja je od III v. p. n. e. do XVI v. n. e. korišćena kao zimsko pristanište, jer je zaštićena od vjetra. Na ovom lokalitetu potvrđeno je nekoliko amforišta, kao i  ostaci antičkog brodoloma iz IV vijeka kao i mnogobrojni ostaci drugog arheološkog materijala koji sežu do XVI vijeka. Ispred antičkog lokaliteta Bigovica postoji veliki jedrenjak sa topovima koji ima specifičnu priču. Ostao je netaknut jer je na prilično velikoj dubini.

Čuvena jahta kralja Nikole Petrovića ,,Rumija“ nalazi se potopljena u barskom akvatoriju, 80 m od glavnog lukobrana, na dubini od 18 m. Bila je ponos i najljepši brod crnogorske flotile, sa dva jarbola, duga 47.78 m i široka 6.10 m. Kupio ju je sultan Abdul Hamid u Engleskoj i darovao je kralju Nikoli. U početku je služila za prevoz kraljevske porodice od Kotora do rijeke Bojane, a u Balkanskom ratu prevozila je ratni materijal i vojsku. U I svjetskom ratu  služila je za snabdijevanje crnogorske vojske, a prevoženi su hrana, municija i ratni materijal iz Bara za Medovu u Albaniji. Austrougarski ratni brodovi torpedirali su jahtu i ona je potonula na ulazu u barski zaliv. Ova jahta spada u rijetke podvodne objekte koji su stavljeni pod zaštitu države, mada su brod gotovo ,,očistili“ lovci na podvodne dragocjenosti. U najnovije vrijeme izrađen je konzervatorski projekat čije će mjere doprinijeti očuvanju ovog nacionalnog dobra.

Savremeni francuski vojni brod sa početka XX vijeka, razarač ,,Dague“, jedan je od najpopularnijih među roniocima. Nalazi se nedaleko od barske luke. Brod je sagrađen 1908. godine u Francuskoj. Prije nesreće 1915. godine bio je usidren nedaleko od luke Bar. ,,Dague“ je zahvatila snažna bura, koja ga je zajedno sa sidrom odvukla daleko od obale, pa je naišao na austrougarsku podvodnu minu i nakon velike eksplozije potonuo. Poginulo je 39 mornara. Brod je imao brzinu od 30 čvorova, parni pogon i od oružja  dva topa od 37 mm i 4 torpeda. Dubina lokacije je 18 m, a vidljivost je dobra.

Južno od grada Bara, ispod uvale Bigovica, u blizini hridi Šogavica, 31. decembra 1940. godine italijanski teretni brod ,,Quinto“ sudario se sa grčkom podmornicom ,,Katsonis“ i potonuo, pretvrpjevši ozbiljnu štetu. Brod je potpuno razoren, pa se na dnu mogu vidjeti detalji njegove unutrašnjosti, kao i dio tereta koji je prevozio. Oko broda su razbacana burad u kojima je prevožena nafta. Dubina lokacije je 32 m, a vidljivost za ronioce promjenljiva.

Barska rivijera skriva jednu od najintrigantnijih tajni Jadranskog mora. Ovaj brod je slučajno primijećen od strane podvodnih kinematografa 1993. godine. Nalazi se na morskom dnu u horizontalnom položaju, a na njegovom lijevom krilu se vide dva topa, koja kao da su bila spremna za paljbu prije nego što je brod potopljen. Istraživanja lokacije su dovela samo do novih zagonetki. Materijali, koji su korišćeni prilikom gradnje broda potiču iz XIX vijeka, a njegovo oružje – iz XVIII vijeka. Možda će u budućnosti arheolozi detaljnije analizirati ovu neistraženu olupinu i dati nam odgovore na sva pitanja. Dubina lokacije na kojoj leži brod je oko 30 m.

Nakon  senzacionalog otkrića ostataka potopljenog antičkog  hrama iz II-IV vijeka, u plićaku uvale Maljevik u Sutomoru u septembru 2009. godine, JP Kulturni centar Bar pokrenuo je saradnju sa engleskim univerzitetom Sautempton, čuvenom po podvodnim arheološkim istraživanjima. Otkriveni su enormno veliki komadi stubova prečnika oko 90 centimetara, koji leže zajedno sa ostalim arhitektonskim elementima, teškim i po nekoliko tona,  na dubini od oko dva metra. Ostaci su vidljivi i sa površine mora, kada je voda  bistra i bez talasa. Nakon valorizacije ovog otkrića, lokacija će postati jedna od najznačajnijih podvodnih atrakcija za turiste-ronioce. Zbog značaja podvodno-arheološkog otkrića potonulog i zaboravljenog hrama, Maljevik je prepoznat i uvršten među najznačajnije podvodno- arheološke lokalitete svijeta. Međunarodni ronilački tim arheologa počeo je istraživanje potopljenog antičkog grada, za koji se pretpostavlja da je iz III-IV vijeka. Cilj je istraživanje arhitektonskih elemenata koji su pripadali antičkom hramu i detaljno rekognosciranje uvale Maljevik.